صادرات آهن فرایندی تجاری است که آهن و محصولات فولادی را از یک کشور به کشورهای دیگر صادر می‌کند. آهن به عنوان یک منبع اصلی تامین آهن و فولاد در جهان، توسط بسیاری از کشورها بهره‌برداری می‌شود و صادرات آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
انواع آهن صادراتی
کشورهای هدف صادرات، به مقاطع فولادی مختلف نیاز دارند و پذیرنده انواع آهن آلات هستند. بعضی از کارخانه‌ها شمش‌های خام را صادر می‌کنند و بعضی دیگر مقاطع آماده‌ای چون میلگرد و تیرآهن را به کشورهای دیگر می‌فرستند. همانطور که می‌دانید، صادرات مقاطع آماده سود بیشتری نسبت به صادرات فولاد خام دارد.
میلگرد
تیرآهن
ورق‌های فولادی گالوانیزه، روغنی و سیاه
انواع لوله
نبشی
ناودانی
انواع قوطی و پروفیل
صادرات آهن چگونه انجام میگیرد ؟
صادرات آهن به عنوان یکی از محصولات اصلی صنعت فلزات و معدن در کشورها، به صورت مراحل زیر انجام می‌شود:
- تولید آهن: ابتدا، فرآیند استخراج آهن از معدن‌های سنگ آهن انجام می‌شود. سپس، آهن تولید شده به روش‌های مختلفی مانند ذوب، فرآوری و تصفیه، به شکل بلوم، گندله، قوطی و نورد شده تا به حالت قابل فروش آماده شود.
- انتقال و حمل و نقل: پس از تولید، آهن بسته بندی و برای حمل و نقل آماده می‌شود. در صورتی که مقصد صادرات در داخل کشور باشد، آهن با وسایل حمل و نقل درونی مانند کامیون‌ها یا راه آهن به مقصد انتقال داده می‌شود. اما در صورتی که مقصد صادرات خارجی باشد، باید از وسایل حمل و نقل دریایی، هوایی یا زمینی بین‌المللی استفاده شود.
- صدور مجوزها: قبل از شروع به فرآیند صادرات آهن، بسته به مقصد و کشور صادرکننده، لازم است که مجوزها و مستندات لازم برای صادرات دریافت شود. که شامل مجوزهای تجاری، مالی، حمل و نقل، و غیره میباشد. این مجوزها بر اساس قوانین و مقررات کشور مبدأ و مقصد صادرات تعیین می‌شود.
- تعیین بازار هدف: پس از دریافت مجوزها، باید بازارهای هدف برای صادرات آهن تعیین شود. این شامل بررسی بازارهای خارجی، شناخت تقاضا و نیازها، تحلیل رقابت و شرایط بازار است.
- انتقال و تحویل محموله: پس از تعیین بازار هدف، آهن باید به مقصد صادراتی انتقال یابد. که شامل حمل و نقل آهن تا بندر، انجام فرآیند ترمینال و بارگیری در کشور مبدأ و تخلیه آهن در بندر مقصد میباشد.
- مستندات صادرات: بعد از تحویل محموله در مقصد، میبایست مستندات صادراتی مناسب تهیه و ارائه شود. که شامل فاکتورها، بارنامه‌ها، مجوزها، گواهی‌ها و سایر مستندات قانونی است که نشان می‌دهد کالا به درستی صادر شده است.
- پرداخت و معاملات مالی: در انتهای روند صادرات، پرداخت و تسویه حساب با خریدار انجام می‌شود. این شامل معاملات مالی مانند انتقال وجه، اعتبارات اسنادی، پیش‌پرداخت و یا تسویه حساب پس از تحویل کالا است.
مراحل فوق تا حدودی ممکن است بسته به قوانین و مقررات مربوط به هر کشور و توافقات تجاری بین المللی متفاوت باشد. بنابراین، در هر صورت باید با دقت قوانین صادراتی کشور خود را رعایت کنید و مشاوره از نهادهای مربوطه دریافت نمایید.
مراحل صادرات آهن به چه صورت است؟
مراحل صادرات آهن عموماً شامل موارد زیر است:
- بررسی بازار و تحلیل تقاضا: در این مرحله، بازارهای هدف برای صادرات آهن شناسایی می‌شوند. تحلیل تقاضا و نیازهای بازار، شناخت رقابت‌ها و شرایط بازار در کشور مقصد انجام می‌شود.
- تأمین مواد اولیه: آهن به عنوان ماده اولیه تولیدی باید تأمین شود. این شامل استخراج و استخراج آهن از معادن سنگ آهن است.
- فرآوری و تهیه محصول: در این مرحله، آهن استخراج شده باید به صورتی فرآوری و تهیه شود که بتواند برای صادرات آماده شود. این مرحله شامل تصفیه، ذوب، تولید محصولات آهنی مانند بلوم، گندله، قوطی و نورد است.
- انتقال و بسته بندی: آهن پس از تهیه باید به مقصد صادراتی انتقال یابد. در این مرحله، آهن بسته بندی و آماده سازی برای حمل و نقل می‌شود. بسته بندی مناسب و مطابق با استانداردهای بین‌المللی جهت حفاظت از کالا در طول مسیر حمل و نقل استفاده می‌شود.
- صدور مجوزها و مستندات: قبل از شروع به صادرات، باید مجوزها و مستندات لازم برای صادرات آهن دریافت شود. این شامل مجوزهای تجاری، مالی، حمل و نقل، گواهی‌نامه‌های کیفیت و استانداردها است. همچنین، ممکن است نیاز به صدور گواهی صادرات و مستندات مالی دیگر نیز وجود داشته باشد.
- حمل و نقل: آهن باید به مقصد صادراتی حمل و نقل شود. این شامل استفاده از وسایل حمل و نقل درونی مانند کامیون‌ها یا راه آهن برای حمل و نقل داخلی و استفاده از وسایل حمل و نقل بین‌المللی مانند کشتی‌ها، هواپیماها یا قطارها برای حمل و نقل خارجی است.
- تخلیه و گمرک‌رسانی: پس از رسیدن آهن به بندر مقصد، محموله تخلیه می‌شود. سپس، مستندات صادراتی مانند بارنامه، فاکتورها و گواهی‌ها به همراه آهن در گمرک تسلیم می‌شوند. این مستندات بررسی و تأیید می‌شوند و واردات به کشور مقصد صورت میگیرد.
- تسویه مالی: در انتهای روند صادرات، پرداخت و تسویه حساب با خریدار انجام می‌شود. پرداخت ممکن است به صورت نقدی، ترمیت الکترونیکی، اعتبار اسنادی یا روش‌های دیگر صورت گیرد.
مهم است توجه داشت که مراحل صادرات آهن ممکن است بسته به قوانین، مقررات و شرایط کشورهای مبدأ و مقصد متفاوت باشد. بنابراین، در هر صورت باید قوانین و مقررات صادراتی مربوطه را رعایت کنید و مشاوره از نهادهای مربوطه دریافت کنید.
صادرات چه مقاطع فولادی ای بیشتر است؟
صادرات مقاطع فولادی می‌تواند بسته به نیازها و تقاضای بازار، قوانین و مقررات صادراتی کشورها و توافقات تجاری مختلف، در مقاطع مختلفی اتفاق بیافتد. اما عموماً مقاطع فولادی زیر در صادرات بیشتری نسبت به سایر مقاطع استفاده می‌شوند:
- ورق فولادی: ورق فولادی یکی از محصولات فولادی پرکاربرد است که در ساخت و ساز، خودروسازی، صنایع لوازم خانگی و صنایع دریایی استفاده می‌شود. این مقطع فولادی در انواع ضخامت‌ها و ابعاد مختلف قابل تولید است و برای صادرات به دلیل استفاده گسترده‌اش بسیار مورد تقاضا قرار میگیرد.
- لوله فولادی: لوله‌های فولادی عمدتاً در صنایع نفت و گاز، صنایع آب و فاضلاب، ساخت و ساز و صنایع خودروسازی استفاده می‌شوند. لوله‌های فولادی در انواع قطر، ضخامت و استانداردهای مختلف تولید می‌شوند و برای صادرات نیز بسیار مهم هستند.
- نورد فولادی: نورد فولادی در صنایع ساختمانی، خودروسازی و صنایع ماشین‌آلات استفاده می‌شود. این مقطع فولادی در انواع مختلف شامل نورد ساده، نورد گرم و نورد سرد تولید می‌شود.
- پروفیل فولادی: پروفیل‌های فولادی شامل بلوک‌ها، تیرها، نوارها و میلگردها است که در صنایع ساختمانی و سازه‌های فلزی استفاده می‌شوند. این مقطع فولادی بسته به نیازهای ساختاری مختلف، انواع مختلفی دارد و برای صادرات مورد تقاضا است.به هر حال، صادرات مقاطع فولادی نه تنها به این مقاطع محدود نمی‌شود و بستگی به نیازهای بازار و توافقات تجاری می‌تواند به سایر مقاطع نیز شامل شود.
ایران بیشترین صادرات آهن را به کدام کشور ها دارد؟
بیشترین حجم صادرات آهن از ایران به کشورهای زیر است:
- چین: چین به عنوان بزرگترین مصرف کننده و وارد کننده آهن در جهان، بازار مهمی برای صادرات آهن از ایران است. چین به دلیل نیاز بالا به آهن و توسعه صنایع ساختمانی و صنعتی خود، به عنوان یک بازار مقصد اصلی برای صادرات آهن ایران محسوب می‌شود.
- هند: هند نیز یکی از کشورهای بزرگ مصرف کننده آهن در جهان است. با توجه به رشد سریع بخش ساختمانی و صنعتی در هند، صادرات آهن از ایران به این کشور نیز رونق خوبی دارد.
- ترکیه: ترکیه یکی از بازارهای مهم برای صادرات آهن ایران است. ترکیه به عنوان یکی از کشورهای تولیدکننده فولاد در منطقه، به آهن ایران نیاز دارد و صادرات به این کشور انجام می‌شود.
- عراق: عراق با نیاز بالا به ساخت و ساز و توسعه زیرساخت‌های خود، بازار مهمی برای صادرات آهن ایران است. عوامل جغرافیایی نزدیکی و ارتباطات تجاری نیز نقش مهمی در صادرات آهن به عراق دارند.
- آفریقای جنوبی: آفریقای جنوبی نیز به عنوان بازاری برای صادرات آهن ایران در نظر گرفته می‌شود. نیاز زیاد به مواد ساختمانی و صنعتی در این کشور باعث می‌شود که آهن ایران در این بازار مورد تقاضا قرار بگیرد.
به علاوه، دیگر کشورهایی نیز ممکن است به عنوان مقاصد صادرات آهن ایران مورد نظر باشند، اما مقدار و رتبه‌بندی دقیق بستگی به شرایط و زمان مشخصی دارد و ممکن است با تغییرات بازار تجاری تغییر کند.
برای صادرات آهن به چه مجوز هایی احتیاج است؟
صادرات آهن به عنوان یک کالای معدنی مهم، ممکن است به مجوزها و مقررات ویژه‌ای برای صادرکنندگان نیاز داشته باشد. همه مراحل و مجوزها بسته به قوانین و مقررات کشور مبدا و مقصد صادرات ممکن است متفاوت باشد. در اینجا مجوزهایی که معمولاً برای صادرات آهن نیاز میباشد ذکر شده است:
- مجوز صادرات: این مجوز از مراجع دولتی یا وزارت صنعت، معدن و تجارت صادر می‌شود و نشان‌دهنده اجازه رسمی برای صادرات آهن است.
- مجوز معدنی: اگر آهن از یک معدن استخراج شده است، ممکن است برای صادرات نیاز به مجوز اکتشاف و استخراج معدنی داشته باشد که توسط وزارت معادن یا مراجع مشابه صادر می‌شود.
- گواهی مبدأ کالا: این گواهی نشان‌دهنده مبدأ کالا (مثلاً کشور مبدأ استخراج آهن) است و ممکن است برای گمرک کشور مقصد مورد نیاز باشد.
- گواهی کیفیت و استاندارد: در صورتی که کشور مقصد خاصی نیاز به استانداردهای خاصی برای آهن دارد، گواهی‌های کیفیت و استاندارد ممکن است مورد نیاز باشد.
- مجوزهای ترابری: برای حمل و نقل آهن به کشور مقصد، ممکن است مجوزهای ترابری و حمل و نقل بین‌المللی نیاز باشد.
نحوه صادرات آهن به کشورهای مختلف
صادرات آهن آلات شامل ۴ مرحله کلی است:
- دریافت سفارش از مشتریان بین‌الملل
- آماده‌سازی آهن آلات و مقاطع فولادی
- طی کردن فرایند گمرک و تأمین مدارک
- بسته‌بندی محصولات و ارسال برای مشتری
شرکت‌های واردات و صادرات آهن آلات پل ایجاد ارتباط بین مشتری و تولیدکننده هستند. آن‌ها سفارش را از مشتری‌های بین‌المللی دریافت می‌کنند و سپس به تولیدکننده کمک می‌کنند تا فرایند صادرات را طی کند و سفارش مشتری را به دست او برساند. کشورهای مختلف قوانین صادراتی متفاوتی دارند. به همین دلیل تولیدکننده‌ها باید از افراد حرفه‌ای برای صادرات محصولاتشان کمک بگیرند تا در فرایند صادرات با مشکل خاصی مواجه نشوند. همکاری با این شرکت‌ها همچنین فرایند مشتری‌یابی و بازاریابی را ساده‌تر می‌کنند.
مراحل دریافت سفارش آهن
در ادامه فرایند سفارش آهن صادراتی را به‌صورت مرحله به مرحله توضیح می‌دهیم:
- ابتدا مشتری درخواست خود را به شرکت بازرگانی فعال در حوزه واردات و صادرات یا تولیدکننده ارسال می‌کند.
- شرکت یا تولیدکننده به مشتری پیشنهاد قیمت می‌دهند.
- بعد از توافق قیمت و مذاکرات، قراردادی بین شرکت بازرگانی، تولیدکننده و خریدار منعقد می‌شود.
- مشتری باید تمام یا بخشی از هزینه سفارش را از طریق اسناد اعتباری یا به‌صورت نقدی بپردازد.
- تولیدکننده باید سفارش را آماده کند و هماهنگی‌های لازم در زمینه بسته‌بندی و حمل و نقل را با شرکت بازرگانی انجام دهد.
- شرکت بازرگانی مدارک مورد نیاز برای ارسال سفارش و گمرک را فراهم می‌کند و تاریخ ارسال محموله را نیز به مشتری اعلام می‌کند.
- محموله وارد گمرک می‌شود، از مرز عبور می‌کند و به گمرک کشور مقصد تحویل خواهد شد.
عوارض صادرات آهن
عوارض صادرات هزینه‌ای است که صادرکننده‌ها باید به دولت بپردازند. این عوارض برای تنظیم میزان صادرات و کاهش میزان خام‌فروشی آهن آلات دریافت می‌شود. عوارض صادرات وابسته به نوع محصول صادراتی و قیمت پایه آن متفاوت است. نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید این است که احتمال دارد دولت‌های مختلف یا استراتژی‌های جدید هر دولت، میزان عوارض را تغییر دهند. این مسئله تأثیر بسزایی در بازار صادرات آهن آلات می‌گذارد. آخرین تغییرات عوارض صادرات در اسفند ماه ۱۴۰۲ تصویب شد.
در ادامه عوارض صادرات هر محصول را ارائه می‌دهیم:
سنگ آهن:
۲۰ درصد
آهن اسفنجی:
۵ درصد
گنده سنگ آهن:
۲ درصد
کنسانتره سنگ آهن:
۲ درصد
بیلت:
۱ درصد
بلوم:
۱ درصد
اسلب:
۱ درصد
شمش فولادی:
۱ درصد
شمش فولادی:
۱ درصد
قیمت آهن صادراتی
رکن اصلی رقابت بین تولیدکننده‌های مقاطع فولادی در کشورهای مختلف، قیمت محصولات و آهن آلات است. اکثر مشتریان ترجیح می‌دهند محصولات مورد نیازشان را از ارزان‌ترین فروشنده تأمین کنند. تولیدکننده‌ها باید نرخ محصول نهایی را بر اساس رقابت موجود در بازار، میزان عرضه و تقاضا و هزینه تمام‌شده تولید اعلام کنند.
تولیدکننده‌ها قیمت آهن صادراتی را بر اساس قیمت مواد اولیه و هزینه‌های تمام‌شده برای تولید، شرایط بازار آهن در سطح بین‌الملل و استراتژی رقابت در بازار برای جذب مشتریان تعیین می‌کنند.
صادرات میلگرد
میلگرد یکی از مهم‌ترین مقاطع فولادی صادراتی ایران به شمار می‌آید. کارخانه‌های ایرانی از جمله ذوب آهن اصفهان، نیشابور و بناب از جمله صادرکنندگان میلگرد به کشورهای مختلف هستند. کشورهای همسایه مثل عراق، ارمنستان، عمان، سوریه و قطر مهم‌ترین مقاصد صادرات میلگرد ایران هستند. از آنجایی که میلگرد یک مقطع فرآوری شده است و قیمت بالاتری نسبت به آهن خام دارد، سود حاصل از صادرات آن برای تولیدکننده‌ها بیشتر است.
قوانین صادرات آهن
صادرات محصولات فولادی و آهن آلات خام تحت نظر وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام می‌شود. وزارت صمت روی ساماندهی فرایند واردات و صادرات محصولات مختلف، کیفیت محصولات صادراتی و حفظ حقوق صادرکنندگان نظارت می‌کند.
برای پیروی از قوانین صادرات، ابتدا باید کارت بازرگانی داشته باشید. سپس استاندارد مورد نیاز برای محصولات را فراهم کنید و مجوز صادرات و گواهی مبدأ دریافت کنید. اگر در این فرایند از مشاوران و کارشناسان خبره در زمینه بازرگانی و واردات و صادرات کمک بگیرید، با چالش قانونی مواجه نخواهید شد و می‌توانید با کم‌ترین دغدغه مقاطع فولادی تولیدی را صادر کنید.
صادرات آهن آلات در ایران، تابع قوانین و مقررات خاصی است که توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت و سایر مراجع ذیصلاح وضع شده‌اند. این قوانین به منظور ساماندهی و نظارت بر فرآیند صادرات، حفظ حقوق صادرکنندگان و واردکنندگان و همچنین تضمین کیفیت محصولات صادراتی تدوین شده‌اند. به منظور انجام صادرات آهن نیاز به کسب مجوزهای مختلفی خواهید داشت. برخی از آن‌ها عبارتند از:
کارت بازرگانی: اولین و مهم‌ترین گام برای صادرات آهن آلات، دریافت کارت بازرگانی از اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران است.
مجوز صادرات: برای صادرات برخی از مقاطع فولادی، مانند تیرآهن و میلگرد، نیاز به اخذ مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت است.
گواهی استاندارد: ارائه گواهی استاندارد ملی ایران برای محصولاتی که مشمول استاندارد اجباری هستند، الزامی است.
گواهی مبدا: این گواهی توسط اتاق بازرگانی صادر می‌شود و نشان‌دهنده کشور مبدأ صادرات محصول است.
مراحل دریافت سفارش آهن
برای صادرات آهن آلات، لازم است مراحل زیر طی شوند:
دریافت مجوز صادرات: صادرکننده باید از مراجع ذیصلاح مانند وزارت صنعت، معدن و تجارت مجوز صادرات محصول مورد نظر را اخذ کند.
انعقاد قرارداد: صادرکننده و خریدار با توافق بر سر قیمت، شرایط پرداخت و سایر جزئیات، قرارداد صادرات را منعقد می‌کنند.
تامین محصول: صادرکننده باید محصول مورد نظر را با توجه به مشخصات و شرایط قید شده در قرارداد، از تولیدکنندگان داخلی یا از طریق واردات تامین کند.
انجام تشریفات گمرکی: صادرکننده باید با ارائه مدارک و مستندات لازم به گمرک، تشریفات گمرکی مربوط به صادرات محصول را انجام دهد.
حمل و نقل: صادرکننده باید با انتخاب روش مناسب حمل و نقل، محصول را به مقصد مورد نظر خریدار ارسال کند.
شرکت‌های واردات و صادرات آهن
شرکت‌های متعددی در زمینه واردات و صادرات آهن در ایران فعالیت می‌کنند. این شرکت‌ها با توجه به نوع فعالیت خود به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
۱. شرکت‌های بازرگانی: این شرکت‌ها به‌عنوان واسطه بین تولیدکنندگان داخلی و مشتریان خارجی عمل می‌کنند. وظایف اصلی این شرکت‌ها شامل یافتن مشتریان خارجی، مذاکره و عقد قرارداد، انجام امور گمرکی و حمل و نقل و دریافت و پرداخت وجوه است.
۲. شرکت‌های تولیدی: برخی از شرکت‌های تولیدی فولاد و آهن خود به‌طور مستقیم در امر صادرات محصولات خود نیز فعالیت می‌کنند. این شرکت‌ها که عموماً جزو شرکت‌های بزرگ و قدرتمند حوزه‌ی خود شناخته می‌شوند، بخشی مخصوص صادرات داشته و وظایف مربوط به بازاریابی، فروش و صادرات محصولات خود را خودشان و بدون واسطه انجام می‌دهند.
برخی از تولیدکنندگان شرکت‌های معتبر در زمینه صادرات آهن آلات ایران عبارتند از:
- شرکت فولاد مبارکه اصفهان
- شرکت ملی فولاد ایران
- شرکت ذوب آهن اصفهان
- شرکت فولاد خوزستان
- گروه صنعتی و معدنی امیرکبیر
- شرکت لوله و پروفیل ساوه
- شرکت ورق گالوانیزه فولاد مبارکه
- شرکت فولاد خراسان
